90’lı Yılların Efsane Otomobilleri

1990-1999 arasında hafızalara kazınmış, efsaneleşmiş araçlar hakkında söylenecek o kadar çok şey var ki… 90’lı yılların efsane otomobilleri deyince herkesin aklına bir model geliyordur özellikle. Öncelikle o yılların ikliminden bahsetmekte fayda var.

1980’lere kadar biraz da pata küte gitmiş otomobil sektörü 80’lerde mekanik olarak çığır açan yeniliklerle doluydu. Ama bir eksik vardı: ufaktan elektroniğe geçiş.  İşte 90’lar,  şimdiki olmazsa olmazımız elektronik oyuncakların çoğunun ilk defa ortaya çıktığı bir dönemdi. O yüzden de çok anlam yüklemiştik onlara.

 Mekanik ve elektroniğin çok ince kıvamda harmanlanışına şahit olduk, daha ulaşılabilir otomobillerde değişimi fark edip heyecanlandık 90’larda. Tempra’daki dijital hız göstergesi çok şey ifade ediyordu bizim için. Otomobil reklamları bile daha albenili daha ikonikti. Ayrıca camlarımızın yavaş yavaş otomatikleştiği, ithal araçların gümrükte sıraya girerek alındığı, Opel’in hiç olmadığı kadar zirve yaptığı, Japon otomobillerin daha bi hisli olduğu, Güney Kore markalarının filizlendiği, Tofaş’ın vites arttırdığı, Fransız ve İtalyanların tasarımı düzelttiği, Alman araçların  konfor demek olduğu yıllardı…

İşte, 1990-1999 arası ülkemizde efsaneleşmiş 25 otomobil…

1- AUDİ – A3

İlk defa 1996 yılında tanıştık A3 modeliyle. Tasarım dilini hala koruyor oluşunun sebebi de zaten çok seviliyor oluşuydu. Tabi o yıllarda sedan karoseri olmayan model hatchback ve sportback olarak sunulmaktaydı. Ülkemizde en çok 1.6 litre 101 beygirlik benzinli -namı diğer “hitler” motorlu- versiyonu tutulsa da modelde 20 valfli 1.8 atmosferik, 1.8 turbo benzinli ve 1.9 dizel seçenekleri de mevcuttu.

2- AUDİ – A4

Daha önceden orta sınıf araç üreten Audi’yi ilk defa bu yıllarda premium sınıfa göz kırparken gördük. Premium sınıfa geçişi ilk örnekleyen model oldu A4.  1994 yılında üretimine başlanan model 1.6 litreden 2.8 litreye kadar çok farklı motor kombinasyonuyla üretildi.  Özellikle 1.8 litrelik 125 hp motorunun sesi çok ayırt ediciydi. O sesi duyar duymaz konforlu bir Alman’ın geldiğini anlardınız. Tabi “quattro” su da cabası.

3- AUDİ – TT

İşte Audi’nin o ikonik coupe tasarımlı modeli. 1.8 litrelik turbo benzinli versiyonla 1998 yılında piyasaya çıkan efsane modelin 180 ve 225 beygirlik versiyonları 7.3 ve 6.1 saniyede 100 km hıza ulaşabiliyordu. Quattro zaten modelin olmazsa olmazıydı. Bu gerçek otoban faresinin siyah renginin de artı 10 beygir olduğunu unutmayalım. :)

4-BMW – 3 SERİSİ

Halk arasında “uzay kasa” olarak adlandırılan bana göre en efsane 3 serisiydi E 36 kasa koduyla bilinen bu araç. 1.6 ‘dan 2.8 litre hacme kadar birçok motor gamıyla üretilen bu aracın sedan, hatchback, coupe,  cabrio, station wagon gibi birçok versiyonu vardı. Tabi bizdeki en efsanesi sedan kasasıydı. 1.6 litrelik 102 beygirlik 3.16, bir üst versiyonu olan 115 beygirlik 1.8 hacimli 3.18 ve 150 beygirlik 2.0 motorlu 3.20 modelleri bizde en çok tutulanlarıydı. Çeyrek asırlık ömrü devirmiş E36’ya bakınca günümüzün alelade otomobillerinden hala çok daha yakışıklı ve tarz olduğunu eminim siz de düşünüyorsunuzdur.

5-BMW – 5  SERİSİ

90’lı yılların ilk yarısında E34, ikinci yarısında ise E39 kodlu 5 serisi vardı piyasada. E39 modeli 3 serisinin o yeni bakışı olan çift göze benzeyen  far tasarımıyla daha bir efsaneydi. 150 beygirlik 5.20i ve 193 beygirlik 5.28i versiyonları en çok sevilen ve tutulan D segmenti efsanesiydi o yıllarda.

6- FİAT – BRAVA

1995-2002 yılları arasında üretilmiş olan 1.6 litrelik 103 beygirli keyifli hatchback olur kendileri. Gerek arka tasarımı gerekse sunduğu donanım olarak eğlenceli bir modeldi. 380 litrelik bagajı da çoğu sedana taş çıkarıyordu. Fiat’ın ilk Ecu’lu ve elektronik donanımlı araçlarından birisi olması sebebiyle sanayideki bazı ustaların ilk etapta arızasını çözme konusunda biraz yetersiz kalmaları bu efsane modelin en bahtsız durumuydu maalesef.

7- FİAT – TEMPRA

O çok sevdiğimiz dizilerin, Star TV’de yayınlanan şampiyonlar ligi maçlarının reklam kuşağında “Babam öyle diyo.” diyen  kırmızı papyonlu çocuğu hatırladınız değil mi. Bazen çok küçük detaylar bir şeyi efsane yapmaya yeter. Bugün düşünüldüğünde belki diğer rakiplerine göre çok da önde olmayan Tempra; reklamı, bizi heyecanlandıran dijital hız göstergesi ve küt tasarımı sayesinde 90’ların efsanelerinin en büyük aktörlerinden biriydi. 1.6 litre 90 beygir ve 2.0 litre 113 beygirlik motorlarla,  sedan ve station wagon karoserlerle 1990 ile 1999 yılları arasında bantta kaldı bu kocaoğlan.

8- FİAT – TİPO VE UNO

90’lı yılların uygun fiyatlı hatchback modelleriydi Uno veTipo. Tek yumurta ikizi gibi birbirine benzeyen bu efsaneleri ancak çok iyi tanıyan ve sevenler ayırt edebilirdi. Ufak tefek tasarım farklılıkları olan bu araçlardan Tipo modeli Uno’ya göre daha genişti.  O yüzden de biraz daha fazla sevildi Tipo. Ama Uno da şehir içindeki kabiliyetleriyle küçük ve tatlı bir efsaneye dönüşmekten geri kalmadı.  Uno’da 1.4 litre 70 beygirlik Tipo’da ise aynı motorun yanında 1.6 litre 75 beygirlik versiyonlar, yollarda en çok gördüklerimizdi.

9- FORD -FOCUS

Ülkemizde de çok rağbet gören C sınıfı sedan ve hatcback liginde Ford’un efsane temsilcisi Focus, 1999 yılında piyasaya çıktı. Focus 1 olarak isimlendirilen kasa yol tutuşu ve tasarımıyla çok rağbet gördü ve çok sevildi. Sonraki yıllarda çok satmasında bu ilk neslinin verdiği tadın payı büyüktü. 100 beygir güç üreten 1.6 litrelik atmosferik motor zaten tam da ülkemizin aradığı özelliklerdi.( Not: ülkemizde hala tam olarak değişmiş değil bu özellik :)  )

10-FORD – MONDEO

Ford’un “Large Family Car” (Büyük Aile Otomobili) olarak 1993 yılında piyasaya sürdüğü model D sınıfı sedan liginde “Hastası” dediğimiz tabiri bolca bulunduran bir otomobildi. Ford Sierra modelinin boşluğunu doldurmakla kalmadı, dünya üzerinde adından söz ettirir bir konuma da ulaştı. Özellikle MK2 kasasıydı o yıllarda efsane olan. 1.6 litreden 2.5 litreye kadar farklı seçeneklerle piyasada varolmuştur. Bu modeli ülkemiz en çok 2.0 litre 130 beygirlik ünitesiyle tercih etti. Uzun yolda sunduğu konforla ve  zengin donanımla  gerçekten ağzının tadını bilenlerin otomobiliydi. Hala da öyle.

11- HONDA – CİVİC

Gerek 1991-1995 arası üretilen 5. jenerasyon gerekse 1995-2001 arası üretilen 6. jenerasyon Honda Civic modelleri o yıllarda gençlerin ve genç ruhluların çok sevdiği bir efsane olmuştu. Zaten Honda Civic deyince neredeyse her kasasında bir “efsane” imajı kafamızda oluşur. Avrupa’da çok fazla tercih edilmese de Civic hep bizden gibidir. 90’lı yıllarda da çok fazla yaşanmışlık bırakmıştır. 1.4, 1.5 ve 1.6 versiyonlarıyla en çok tercih edilen modeli yolda görünce, hem Japon sağlamlığının hem de sorunsuzluğun verdiği enerjiyi hala hissederiz. 200 beygirlik Type-R versiyonu zaten yıkıp geçmişti ortalığı :)

12- MAZDA – LANTİS

1.6, 1.8 ve 2.0 motorlarıyla 93-98 yılları arasında üretilen modelin görüntüsü gerçekten kayda değerdi. O yıllarda ülkemize belki daha fazla getirilse, reklamı yapılsa yollarda daha fazla görürdük. Fakat araba meraklıları için o yıllarda yine de oldukça efsane bir modeldi. 122 beygir 1.8 hacimli motorlu versiyonu ülkemizde en fazla tercih edileniydi.

13- MERCEDES- BENZ – CLK

Mercedes’in W208 kasa kodlu, o yıllarda coupe ve cabrio kasa olarak ürettiği efsane model. 2.0 ile 5.4 litre arasında çok farklı motor seçenekleri vardı. Ülkemizde özellikle 2.0 motor 192 beygirlik versiyonu tercih edilmişti. 90’lı yılların sonunda konfor, kalite, tasarım, güç gibi özellikleri aynı anda talep eden biriyseniz adres belliydi.

14- MERCEDES- BENZ –  W210

1995 yılından itibaren üretilen efsane E serisi. 2.0 litreden başlayarak yukarı doğru çok fazla motor versiyonu olan modeli biz en çok E 200 versiyonuyla tercih ettik. O yılların devlet büyüklerinde ve iş adamlarında bol bol gördüğümüz bu kasa bize hem üst sınıfı hem de sağlamlığı hatırlattı. 2002 yılına kadar üretilen kasa 1999 yılında ufak bir güncelleme operasyonu da geçirmişti. Efsane deyince W210’un yerini resmine baktıkça daha net hissedebilirsiniz. :)

15- MERCEDES BENZ – W140

Tasarımını Fransız “Olivier Boulay”’ın yaptığı, tasarım direktörlüğünü efsane isim İtalyan “Bruno Sacco”nun üstlendiği o efsane Mercedes kasası: W140. İlk olarak 1985 yılında tasarımına başlandı. 1991-1998 yılları arasında üretildi. .Kasada 1993 yılında bir güncelleme yapılarak “S” ifadesi rakamın önüne alındı. (S 320 , S 500) Birçok devlet başkanına, birçok iş adamına makam araçlığı yapan model sedan ve limuzin kasalarıyla ve 2.8 litreden 6.0 litreye kadar birçok motor kombinasyonuyla üretildi. Döneminin önemli adam arabası sıfatlı efsane W140’a hala sahip olmak isteyen, orijinalliğini korumaya çalışan kişilerin sayısı az değildir.

16- OPEL – VECTRA A ve B KASALAR

1988 yılında Ascona modelinin yerini alan ilk kasa Vectra 1995 yılına kadar bantta kaldı. 1995-2002 arası üretilen B kasa Vectra ile model resmen zirveye çıktı. 90’lı yılların başında A, sonunda ise B kasa efsaneleşmişti. Bunun için bu iki kasa arasında seçim yapmadan ikisini birden listeye ekledik. D segmenti olarak üretilen modelin A kasasında 1992 yılındaki makyajla ABS ve hidrolik direksiyon standart hale gelmişti. Ayrıca 1.4 litre ile 3.0 litre arasında farklı motorlarla kombine edilen modeller Opel markasının imajını ülkemizde yukarılara çıkaran, o yıllarda sevmeyeni olmayan gerçek birer efsane kasalardı.

17- OPEL ASTRA – F

1991’den 2002’ye kadar bantta kalan model 1998-2002 yılları arasında Astra Classic olarak adlandırıldı. O yıllarda C segmenti deyince akıllara ilk gelen modellerden biriydi. Kapısını önünde Astra F’si olan birisinin balkondan beğeniyle  baktığı yıllardı. Bu yüzden de efsaneler koltuğundaki yeri sağlam modellerden birisiydi. Türkiye  özellikle 1.6 GL ve 1.6 GLS versiyonlarını satın aldı.

18- HYUNDAİ ACCENT

Namı diğer “Yumurta Kasa”. Hyundai markası Excel modelinin devamı olarak 1994 yılından 2000 yılına kadar bantta tuttu bu kasayı. 1996 yılında makyaj operasyonu geçirdikten sonra daha bi sevdik bu modeli. 1.3 ve 1.5 litrelik versiyonları vardı. İzmit’teki Hyundai fabrikasında üretilmiş oluşu, dayanıklılığı ve tüpe uyumlu oluşu tam bizlikti. Dolu paketlerinde hava yastığı, abs, klima gibi özellikleri uygun fiyata da sunmayı başarınca hem o yıllarda hem sonraki süreçte resmen tadından yenmemiş bir efsane oldu kendisi.

19-PEUGEOT 406

Taksi 3 filminden hatırladık değil mi bu modeli. Tabii ki filmde özel versiyonlusu gösterilse de yolda her gördüğümüzde filmin baş rolünde yer alan Daniel karakterini ve Marsilya sokaklarında her zorluğu atlatışını hatırladık.   1995–2003 yılları arasındaki Peugeot 406 modelini en çok 2.0 motor ve 135 beygir üreten versiyonla tercih ettik. Görsel olarak çoğu kişinin beğendiği bu kasa yerini 407’ye bıraktı. Fakat o yılların efsane Peugeot’u  olarak hep kaldı akıllarda.

20- RENAULT – MEGANE

1995 yılında üretimi başlayan ve 2003’e kadar devam eden Megane 1 kasasıyla 1996 ancak yılında tanışabildik ülkece. Ancak diyorum çünkü beklentiyi tam olarak karşılayamayan Renault 19’un yerine daha erken piyasaya çıksa daha erken efsane olurdu. Hem kaderi de Renault 19 gibi olmadı. Çok beğeni kazandı. Uzun yıllar boyunca da üretimine devam ederek Renault’un C segmentinin yüzü oldu çeyrek asır boyunca. 1999 yılında geçirdiği makyajdan sonra fiyatı artmadığı için çok sevdik. Ayrıca çok da satın aldık bu modeli. 107 beygirlik 1.6’lık versiyonu da hala çok sevilmekte ve uygun maliyete kolayca alınıp satılmakta. Türkiye şartlarında “Daha ne olsun” dediğinizi duyar gibiyim.

21- SKODA – FAVORİT

Şimdiki Almanlığından ziyade o yıllarda daha bir Doğu Avrupalı gibi, Yugoslav gibi  hissettiren kasaydı. En çok tutulan 1.3 motorlu versiyonu 57 beygir üretiyordu. Bu yüzden kimisi dede arabası diye nitelendirdi, kimisi içinse kibar duruşlu göründü. Her ne olursa olsun 90’lı yılların sokaklarında çok rastladık bu modele. İşinde gücünde adamların arabası olarak hafızada kaldı hep.

22- TOFAŞ – KUŞ SERİSİ VE YENİ SERÇE

Her ne kadar İtalyan menşeili Fiat markasının kanatları altında olsa da ismini bile Türkçe koyduğumuz, Tofaş fabrikasının ürettiği Bursalı kuş serisi 90’lı yıllarda zirvesini yaşadı. Doğan modeli en efsanevi görüntüsüne kavuştu. Şahin ise Doğan’a parası yetmeyenlerin kurtarıcısı olarak imdada yetişti. Kartal modeli ise Station wagon versiyonundan ödün vermeden kavuştu yeni yüzüne. Serçe ise daha bir kibar görüntüye kavuştu. Teknik detayları pek anlatma ve hissetme ihtiyacı bile duymadık bu araçlara. Çünkü bizden biri ifadesini en hakedendi 90’larda kuş serisi. Sunduklarıyla olsun sunamadıklarıyla olsun aslında tam olarak bizdik.

23- TOYOTA – COROLLA

Bu listenin başlığını okuyunca ilk akla gelen modellerden birisi aslında kendisi. Lakabında bile efsane sıfatı geçen model. 90’lı yılların efsane Corolla’sı… Her geçen yıl biraz daha azalacağını düşünsek de 2020’li yıllarda dahi bu ölümsüz Corolla varlığını inatla sürdürmeye devam ediyor. 90’lı yılların başında İzmir limanında binbir zahmetle alındı çünkü bu modeller. 94’ten sonra Türkiye’de üretilmeye başlanınca daha ulaşılabilir oldu. Japon sağlamlığı, konfor, görsellik vs. her aradığımız şeyden biraz bulduk bu modelde. Sanayiye uğratmamakla nam salınca tabiî ki efsaneler arasında sapasağlam bir yeri oldu. 1.3 ve 1.6’lık versiyonlarını hala peynir ekmek niyetine alan satan yurdum insanından hangisini çevirip sorsanız benzer cümleler kurarlar bu model hakkında.

24- VOLKSWAGEN – GOLF 4

Tarihi 1974’lere kadar dayansa da Golf’ü Golf yapan kasa 1997 yılında tanıtılan 4. nesil jenerasyonuydu. 1.4, 1.6, 1.8, 1.9 ve 2.0 motorlarla piyasaya çıkan modeli biz en çok 101 beygirlik 1.6 atmosferik motoruyla tercih ettik. Döneminin ötesinde bir haz sunan Golf 4 dünyada kısa sürede 5 milyon adet sattı. Sadece bizde değil çoğu ülkede efsane olmuş bir modeldi. Kendine has tasarımı C hatchback liginde her daim referans noktası olmuştu.    

25- VOLKSWAGEN  – PASSAT B5

1996 yılından itibaren üretilen 5. nesil Passat ilk dört neslinin sönük performansından sonra adeta markaya çağ atlatmış bir modeldi. O paraya Passat alınabilme ihtimalinin ilk ortaya çıkış nesliydi. Tasarımı o kadar D segmenti gibi bakıyordu ki bize Volkswagen firması da son nesline kadar tasarımda bu çizgiyi pek de boz(a)madı desek yeridir. Sürüş konforu, uzun yol mahareti ve donanımıyla efsaneler meclisinin en akla gelen örneklerinden birine dönüştü. Küçük kardeşi olan Golf 4’te olduğu gibi Passat da D segmentinin referans noktası haline dönüştü.  En çok 1.8 atmosferik, 1.8 turbo benzinli ve 1.9 litrelik dizel seçeneği arşınladı ülkemizi. Listemizi de astsolistler gibi sonda çıkan efsaneyi selamlayarak bitirelim.

90’lı yılların efsane otomobilleri bölümümüzden bu kadar. “Bir Dönemin Efsane Otomobilleri” serimizin 2000’li yıllar bölümünde görüşmek dileğiyle…