AİRBAG (HAVA YASTIĞI) NEDİR? NASIL ÇALIŞIR?

Hızlı gitmek insanı öldürmez, hızlı durmak insanı öldürür. (Jeremy Clarkson – İngiliz otomobil yazarı)

Airbag…

Olası bir kaza anında insan vücuduna zarar veren durum aslında bizim kütlemizin ve aracın hızının ortaya çıkardığı “momentum”dur.  Ne kadar hızlıysak ve kütlemiz ne kadar ağırsa momentum da o derece artar ve çarpma şiddeti çoğalır. Kullandığımız araçlarda bizim çarpma şiddetimizi sönümleyerek hayatımızı kaybetmeden veya en az hasarla kazadan kurtulmamızı sağlamaya çalışan sisteme “Airbag (hava yastığı)”  denir.

Airbag ilk olarak 2.Dünya Savaşında uçaklarda kullanılan bir sistemdi. Acil durumda pilotların airbag fünyesini elle aktif hale getirerek çalışan bir yapıdaydı. Airbag otomobillerde ilk olarak Mercedes-Benz firmasının S serisinde 1980’de kullanılmaya başladı.  İlk yolcu hava yastığı ise 1987’de Porsche 944 modelinde vardı. Dünyada hava yastığı kullanımı yaygınlaştıkça kazalardaki ölüm oranı %70’lerden %30’lara kadar düşmüştür. Bu sebeple çok önemli bir icattır.

AİRBAG’İN YAPISI VE ÇALIŞMA ŞEKLİ  

Her araçta farklı sayıda hava yastığı bulunmaktadır. Bunlar: Sürücü, yolcu, diz, yan, perde, koltuk vs gibi çeşitlidir. Emniyet kemeri ve emniyet kemer gergi sistemiyle bir bütün olarak çalışır.  3 temel parçası vardır. Bunlar: naylon yastık kısmı, inflatör ve sensörler.

Airbag’in naylon yastık kısmı, kaza anında saniyenin 10/1 oranındaki bir zaman diliminde şişerek açılan parçadır. İnflatör kısmında ise içerisinde tepkimeyle gaz oluşumunu sağlayıp hava yastığını şişirmekle görevli toz halinde “Sodyum Azotür (NaN3)” ve “Potasyum Nitrat (KNO3) bulunur. Sensörler ise aracın hasar aldığını anlayıp inflatöre gerekli sinyali göndermekle görevli parçadır. Bu parça aracın kaportasının iç tarafında farklı yerlerde bulunmaktadırlar.

Kaza anında ilk olarak sensör durumu algılar, gerekli sinyali inflatöre yollar. İnflatör de kaza anındaki gerekli hava yastıklarının içindeki kimyasal maddeleri tepkimeye sokarak gaz oluşmasını ve bu sayede hava yastıklarının şişmesini sağlar. Hava yastıkları da ilk anda şiştikten sonra küçük hava deliklerinin yardımıyla yavaşça geri sönerler. Açılmasına kadar geçen süre 1 saniyeden çok daha az bir süredir.

Airbag’ler normalde aracın içindedir. Fakat güvenlik konusunda hassasiyetiyle tanıdığımız Volvo firmasında 2012’den beri farklı bir sistem daha var: yaya koruyucu dış hava yastığı. Bu sistem Volvo’da opsiyonel olarak sunuluyor. Önden yayaya çarpıldığında sistem devreye giriyor. Kaputtan ön cama doğru bir hava yastığı açılıyor ve temas edilen yayanın cama çarparak yaralamasının önüne geçiliyor. Bu sayede sadece araç içindekileri değil yayaları da korumuş oluyor.

AİRBAG (HAVA YASTIĞI) İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER

Hava yastığı, emniyet kemeri sistemiyle birlikte çalışan, aynı anda koruma sağlayan bir yapıdadır.  Bunlardan birisi devreden çıkar veya bozulursa komple devreden çıkar.

Hava yastıkları sensörün algılamadığı durumlarda açılmayabilir.

Hava yastıkları ABD’de 15 Avrupa’da ise 20-25 km hızdan sonra devreye girer. (genel yazılmıştır, istisnalar olabilir.)

Herhangi  bir aksilik durumunda ikaz ışığını yakar.

Bazı araçlarda bazı hava yastıkları genelde torpido civarında bulunan bir yerden anahtar yardımıyla devreden çıkarılabilir.

2.el araç satın alırken hava yastığı kontrolünü düzgün yaptırmak gerekir.

Hava yastıkları pahalı düzeneklerdir. Maliyet kaygısıyla daha önceden kazada hava yastığı açıp yenisiyle değiştirilmeden direkt dirençle kandırılmış, düzeneği çalışmayan araçlar piyasada çok yaygındır. Ancak bunlardan uzak durulmalıdır. Konuyla ilgili ekspertiz videosu izleyerek art niyetli yöntemlere şahit olabilirisiniz.

Hava yastıkları 10 yıllıktır. Bundan dolayı aracınız 10 yaşını geçmişse serviste hava yastığı kontrolü yaptırmanız işlevini kaybettiyse yenisiyle değiştirilmesi gerekir.

Hava yastıkları dışarıda tamir edilebilir fakat şansa bırakılmayacak derecede hayati bir konu olduğu için  işçilik ve malzeme çok çok önemlidir.  Bu sebeple düzgün tamir edilmeyen hava yastığı yarardan çok zarar verebilir. Tabiki orjinaliyle değiştirmek en garanti yöntemdir.

Çalışmadan park halinde duran araç darbe anında hava yastıklarını açmaz. Çünkü hava yastığının çalışabilesi için aracın kontağının açık olması gerekir.

Hava yastığına ihtiyacınızın hiç olmadığı, kazasız ve keyifli sürüşler dilerim…