DSG ŞANZIMAN NEDİR?
Açılımı “Direct Shift Gearbox” olan DSG şanzıman “Çift Kavramalı Otomatik Şanzıman” ailesinin en ünlü üyesidir. VAG grubu ismiyle tanıdığımız Volkswagen, Skoda ve Seat markalarında kullanılmaktadır. Ancak Audi markası da bu aileden olmasına rağmen çift kavramasında “S-tronic” adıyla DSG’yi çok fazla andıran şanzıman tipini kullanmaktadır. Halk arasında tüm çift kavramalı vitesleri DSG diye isimlendirme durumu yaygın olsa da aslında bu model sadece bahsi geçen araba markalarının ürünüdür.
DSG ilk olarak 240hp gücündeki Golf R32 modelinde 2003 yılında 6ileri versiyonla birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Ülkemizde ise ilk olarak 2004 yılında Touran modeliyle kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca 2006 yılında ise Passat ve Golf modelleriyle yaygınlaşmıştır.
DSG ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Farklı model kodlarıyla farklı tiplerde üretilmiş ve araçlarında kulanılmıştır.
| DSG MODEL KODU | VİTES SAYISI | MAKSİMUM TORK | TİP |
| DQ200 | 7 | 250 | KURU KAVRAMA |
| DQ250 | 6 | 400 | ISLAK KAVRAMA |
| DQ380 | 7 | 380 | ISLAK KAVRAMA |
| DQ500 | 7 | 550 | ISLAK KAVRAMA |
| DQ511 | 10 | 550 | ISLAK KAVRAMA |
| DQ501 | 7 | 600 | ISLAK KAVRAMA |
Ülkemizde ve Avrupa’da DSG’li araçların çoğunda DQ200 kodlu kuru kavramalı 7ileri versiyon vardır. DQ200 modeli halihazırda dünya üzerinde yaklaşık 25-30 milyon araçta kullanılmıştır. Ayrıca ıslak kavrama diye bildiğimiz 6 ileri versiyon ise bu modelin bir üstü sayılabilen DQ250 tipidir. Hem ıslak tip kavramanın hem de kuru tip kavramanın da birbirine üstün yönleri bulunmaktadır. Kuru tip DSG daha hızlı vites değişim imkanı sunar. Fakat ıslak tip DSG ise yağın yardımıyla ısıyı daha iyi dağıttığı için aşırı ısınmadan kaynaklanan problemlerin önüne geçer.
DSG ŞANZIMAN NASIL ÇALIŞIR?
DSG şanzıman da diğer çift kavramalılar ile temel olarak aynı prensipte çalışır. Şanzıman kutusunun içerisinde 2 adet dişli grubu bulunur. Bunlardan birisi 1.-3.-5.-7. vitesleri kontrol ederken diğer grup 2.4.6. ve geri vitesi(R) kontrol eder. 1.viteste giderken diğer dişli grubunda 2. vites hazır bekler. Bu sayede hızlı vites değişimi, yakıt tasarrufu ve sportif sürüş imkanı sunulur.
DSG şanzıman 3 temel parçadan oluşur. Bunlar: Dişli grubu, Mekatroniğin mekanik kısmı ve Mekatroniğin elektronik kısmı(Beyin).
Dişli grubu, şanzımanın hareketini sağlayan iç içe geçmiş ve sahip olduğu vitese göre oranlanmış dişli kısmıdır.
Mekatroniğin mekanik kısmı: sensörler ve beyin yardımıyla dişli grubuna gereken komutları fiziksel olarak veren, içerisinde temel olarak basınç tüpü, mekatronik yağı, çatallara baskı yapan 2 adet piston ve bu 3 ögenin çalışmasına yardımcı ekipmanlardan oluşan kısımdır. Ayrıca mekatroniğin içinde yeşil renkli, ısındıkça yoğunluğunu değiştiren 900ml civarında bir yağ bulunur. Sürekli değişimine gerek yoktur.
Mekatroniğin beyin kısmı ise tamamen elektronik devrelerin sensörlerin olduğu kısımdır. Bilgisayardaki anakart mantığına benzetebiliriz. Belli bir yazılım dahilinde vites geçişlerine karar vererek mekanik parçalara emir gönderen elektronik parçadır.
DSG ŞANZIMAN SORUNLU MU?
Öncelikle günümüzde DSG şanzıman sorunlu, sıkıntılı, kronikli bir şanzıman değildir. 2010’lu yılların başlarında hem ülkemizde hem de Avrupa’da DQ200 kodlu 7 ileri kuru kavramalı DSG’de aşırı ısınma ve kavrama yakma sorunu olmuştu. Bundan dolayı araç arıza uyarısı vermiş ve bazı kullanıcıları mağdur etmişti. Bunun teknik olarak üç sebebi vardı. Birincisi sentetik şanzıman yağı kullanılmasıdır. İkincisi, DQ200 kodlu şanzımanın maksimum 250 torka dayanabilecek güçte olmasına rağmen bu güç değerine yakın araçlarda(ör: Volkswagen CC 160hp ) kullanıldığı için limitlerde bir kullanıma maruz kalıyordu. Üçüncüsü ise o yıllardaki DSG yazılımı sıkışık trafikte 1. ve 2. vitesler arasında çok fazla geçiş yaptırıyor ve balatayı ısıtıyordu. Bu sorunlar İstanbul gibi nemli ve aşırı trafikli yerlerde ortaya çıkmıştı.
2013 yılında VAG grubu hem şikayetlerden hem de satış adedinin düşmesi sebebiyle bu sorunu çözdü. Önce araçlar servise çağrılarak içerisindeki sentetik yağı mineral yağ ile değiştirdi. Ardından yazılımı değiştirdi. Bu yazılımla 2013 sonraki araçlardaki DSG’ler 1.viteste çok kısa bekleyerek hız 10km’ye ulaşır ulaşmaz hemen 2.vitese geçme eğilimi gösterecek yapıya kavuştu. Hatta bu yazılım 2013 öncesi bazı araçlara da uygulandı ve onlar da güncellendi. Son olarak 160hp gücündeki CC modelinin beygiri 150 hp’ye düşürüldü. (halk arasında CC’lerin 150hp’lik versiyounun tutulma sebebi de budur.) Tüm bu işlemlere VAG grubu milyonlarca euro para harcamış ve sorunun üstesinden gelmiştir.
Görüldüğü üzere DSG şanzımana ait olan “sorunlu” imajı eskide kalmış, çözülmüş bir durumdur. Bu olayı her DSG araca genellemek, önyargıda bulunmak doğru değildir. Zaten öyle olsa yıllarca hem ülkemizde hem de özellikle Avrupa’da bu kadar sevilen ve satan bir marka olmazdı.
DSG ŞANZIMAN ARIZASI, BAKIMI VE TAMİRİ
DSG gerek çalışma prensibi olarak gerekse karmaşık ve elektronik yapısıyla hem kullanımda hem de bakımda diğer otomatik şanzımanlara göre daha dikkatli ve özenli kullanılması gereken bir şanzımandır. Bakımları aksatılmamış, doğru ellerde yapılmış, iyi tamir edilmiş bir DSG size diğer şanzıman tiplerinin çoğundan daha fazla konfor, yakıt tasarrufu, sportif sürüş ve keyif verecektir.
En fazla arıza şikayetleri: Aracın 1.ve2.viteslerde gıcırtı yapması veya titreme yapması, Şanzımanın yağ akıtmasıdır. Bu da genellikle mekatronik denen parçanın arızasından kaynaklanmaktadır. Mekatronik 139 derecelere kadar ısıda çalışabilen, şanzıman dişlilerini kontrol eden, şanzımana yapışık halde bulunan bir parçadır. Mekatroniğin içindeki basınç pompası işlevini yitirir veya yerinden çıkarsa yağ kaçakları, kavramayı çabuk bitirme problemleri ortaya çıkar. Ayrıca yine mekatroniğin içinde 2 kavramayı da harekete geçirmekle görevli körüklü 2 piston bulunur. Bunlar da zamanla işlevini tam yerine getirmezse titreme ve çabuk balata bitirme sorununa yol açabilir.
Yetkili servisler birkaç yıla kadar mekatronik ile ilgili bir problem durumunda bu parçayı komple değiştiriyorlardı. Fakat bu da onarım ücretine fazla yansıyordu. Son birkaç yıldır çoğu yetkili servis mekatroniği tamir etmeye başladı. Ayrıca servis dışında da mekatroniği tamir eden özel servisler de bayağı yaygınlaşmıştır.
DSG şanzıman 60bin km‘de bir serviste kontrolü gereken bir şanzımandır. Bazı servisler ihtiyaç görmese de 60 bin km’de bir şanzıman yağını değiştirmek gerekmektedir. Ayrıca mekatronikte herhangi bir sıkıntı yoksa kavramalar da 100-120 bin km sıkıntısız gidebilmektedir. Kavrama ile ilgili şunu da belirtmekte fayda var: Bir DSG, özellikle kavramayı erken bitiriyorsa mekatronikte yolunda gitmeyen bir şeyler vardır. Erken biten bir kavrama ile ilgili tamirciniz sadece kavramayı değiştiriyorsa sorunu çözmüş değil ertelemiş olursunuz.
Euro kuru 15 TL seviyelerindeyken (ocak 2022) bir mekatroniğin kartla beraber fiyatı dışarıda 10-12 bin TL artı işçilik, bunun yanında serviste ise işçilikle birlikte 25 bin TL civarı. Ayrıca kavrama ise dışarda 5-7 bin TL artı işçilik ücreti şeklindedir. Yetkili servis için de kavrama fiyatını 2 ile çarpabilirsiniz:) Bu fiyatlar ortalama fiyatlar olup tamir ettireceğiniz yere göre değişkenlik göstermektedir.
DSG ŞANZIMANDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
1-Sıfır araç alıyorsanız sorun yok fakat 2.el DSG’li araç alacaksanız DSG geçmişine dikkat edip yetkili veya özel servis kayıtlarını talep ederek almanızda fayda var.
2-Aracı trafikte yarım debriyaj pozisyonunda bırakacak şekilde uzun süre çok kısa dur kalk pozisyonunda kullanmamak gerekir. Hatta gerekirse önümüz biraz açılınca hareket etmeliyiz.
3- Start-stop u devre dışı bırakmak gerekiyor. Bu sayede hem marş sistemine hem de DSG’ye daha az yüklenmiş oluruz.
4-Yokuşta park ederken şanzımana yük bindirmemek için önce frene tam basıp el frenini aktif ettikten sonra P’ye almak gerekiyor. Çünkü direkt P’ye almak dişlileri bozmaktadır. Güncel DSG’lerde kavramayı ayırmak için tertibatlar kullanılmakta olduğu için bunu eski DSG’lerde yapmak gerekiyor.
5-Yoğun trafikte aracın 1 ve 2.vites kararsızlığından kurtarmak için manuel moda sürülmesi gerekiyor. Çünkü manuel modda kararı biz veririz.
6- Tam duracakken Auto-Hold sisteminin devreye girmesini beklemeliyiz. Ancak araçta auto-hold yoksa frenle tam durmayı sağlamalıyız.
7- Son olarak: kullanımda, rahatlıkta ve sportif zevkli sürüşte çok güzel şeyler vadeden DSG’nin hassas bir şanzıman olduğunu unutmamalı, bakımlarını aksatmamalı, en küçük bir problemde gecikmeden ve ertelemeden problemi çözme yollarına başvurmamız gerekiyor.
Tüm bunlara dikkat ettiğiniz ölçüde DSG de sizi fazlasıyla memnun edecektir. :)
eyvallah kardeşim
teşekkürler kardeşim.