EMNİYET KEMERİNİN ÖNEMİ VE TARİHÇESİ

Emniyet kemeri; otomobil, otobüs, tren, uçak, minibüs gibi insan taşımaya yarayan her araçta vardır. Olası kaza anında insan vücudunu tehlikelerden korumak için veya tehlikenin yarattığı olumsuzluğu azaltmak amacıyla geliştirilmiş çok çok önemli bir sistemdir. Bu yazıda şu başlıklarla ilgili bilgiler bulabilirisiniz

A-Emniyet Kemerinin Tarihçesi

B-Emniyet Kemeri Nasıl Çalışır?

C-Emniyet Kemeri Takmak için Önemli?

D-Emniyet Kemeri İle İlgili Öneriler

                A-) EMNİYET KEMERİNİN TARİHÇESİ

                Emniyet kemeri ilk olarak 1903 yılında Fransız Gustave Désiré Liebau tarafından icat edilmiştir. Otomobilin yeni yeni çoğaldığı o günlerde aracın bir yere çarpması veya devrilmesi sonucu insanlar araçtan  fırlayıp aracın altında ezilerek zarar görüyordu. Fakat Liebau’nun icadı maliyetli olduğu için otomobil üretici firmalar bu ilkel emniyet kemeri sistemini pek tercih etmediler.

                Amerika’da 1930’lu yıllarda kaza sonucu zarar gören insanlardan etkilenen doktorlar araçlarına 2 noktadan bağlantılı emniyet kemeri taktırdılar. Ayrıca insanları ve üreticileri bu konuda uyardılar. Bu tarihten yaklaşık 20 yıl sonra  1953’te ABD- Colarado eyaletinde toplanan Tıp Birliği Konferansında emniyet kemerinin tüm araçlara yerleştirilmesi gerektiğini tavsiye eden bir bildiri yayınladı. Bu bildiri 2 yıl sonra Kaliforniya eyaletinde karşılık buldu. 1955’te Kaliforniya’da araç kullanabilmek için emniyet kemeri takma zorunluluğu getirildi.

               YAPILAN GELİŞTİRMELER

Avrupa’da 1956 yılında Volvo firması iki noktalı çapraz göğüs emniyet sistemini aksesuar olarak sundu. Ford firması emniyet kemerinin öneminden bahseden reklamlar yayınlamaya başladı. Chrysler firması da bazı araçlarının ön koltuklarına emniyet kemeri opsiyonu koymaya başladı. 

   1957’de Volvo firması emniyet kemeri sistemi için devrim niteliğinde bir geliştirme yaptı. Bu sisteme kilit mekanizması yerleştirdi.1958’de ise Volvo mühendislerinden olan Nils Bohlin günümüzde de kullanılan üç noktalı kilit mekanizmalı emniyet kemeri sisteminin patentini aldı. 1959’dan sonraki Volvo modellerinde ön koltukta emniyet kemeri tüm araçlarında standart olarak sunulmaya başlandı. 1959’da New York’ta sıfır araçlar için düşünülen emniyet kemeri sistemi maliyeti yüzünden pahalı bulunup reddedilmişti.

1961 yılında Avustralya Standart Birliği emniyet kemerinin standartlarını netleştirdi. Mekanizmanın koltuğun oturma bölgesinin dışında olmasını şart koştu. 1965’te ise ABD’de Ticaret Bakanlığı standart yayınladı. Arka koltuklarda emniyet kemeri ilk kez 1967’de ABD’de ortaya çıktı . Avrupa’da ise bunu 1969’da Volvo ve Mercedes-Benz firmaları sundular. 1985’e kadar tüm Batı Avrupa ülkelerinde hem ön hem arka koltuklarda emniyet kemeri zorunlu oldu. 1980’de Mercedes-Benz emniyet kemerlerine esneme mesafesi koydu.

Türkiye’de 1986 yılında ilk olarak uygulama kararı çıksa da 1992 yılında ön koltuktakiler için, 1995’te ise ön ile beraber arka koltuklar için emniyet kemeri takma zorunluluğu yasalaştı.

B-) EMNİYET KEMERİ NASIL ÇALIŞIR?

Araçtaki sensörler kaza olduğunu anladığı ilk anda emniyet kemerini kilitler. Ardından içinde bulunan mekanizma şiddetli bir patlamayla birlikte kemeri 5-10 cm kadar içeri çekerek vücudun ileriye doğru esnemeden koltuğa yapışmasını ve o şekilde sabit kalmasını  sağlar. Hava yastığıyla birlikte çalışa bir sistemdir. Bir kez patlayan emniyet kemerinin yenisiyle değiştirilmesi gerekmektedir. Patlamış bir emniyet kemeri kaza anında kilitlemeyi yine yapar. Fakat 5-10 cm’lik geri çekilme işlemini yapamaz. Emniyet kemerleri ucuz sistemler olmadığı için maliyet kaygıları sebebiyle yenisiyle değiştirilmeyip direnç atma yöntemiyle tekrar yerine takılması yaygın bir durum olsa da insan sağlığı açısından doğru değildir. Daha önceden kaza yapılıp patlamış, yenisiyle değiştirilmeyip dirençle kandırılmış bir emniyet kemeri bir sonraki kazada kilitleme işlemi yapsa bile koltuğa sabitleme görevini tam olarak yerine getiremeyecektir.

C-) EMNİYET KEMERİ TAKMAK NİÇİN ÖNEMLİ?

Öncelikle şunu belirtmekte fayda var: Emniyet kemeri sadece şoförün takması gereken bir alet değildir. Araç içindeki herkes takmalıdır. Çocuk yolcular için de oto koltuğu, yükseltme aparatı gibi materyaller yardımıyla kullanılması gerekir. Aksi halde çocuğun boyu kısa olduğu için kemer çocuğun göğsüne değil boğazına geldiğinden dolayı kaza anında boyun kırığı, boğaz kesiği gibi durumlar ortaya çıkar.

Emniyet kemeri koltuğa değil aracın şasisine bağlıdır. Kilitleme mekanizması bulunur. Yolculukta araç içindeki her nesne veya insanda gidilen hız dahilinde artan bir “G” kuvveti oluşur. Herhangi bir çarpma anında insana zarar veren etki aslında G kuvvetidir. 20-30 km hızla giderken bile aniden frene bastığınızda oluşan etkiyi düşünün. Bu etkinin yüksek hızlarda ne derece ölümcül olabileceğini kestirebilirsiniz. İşte bundan dolayı emniyet kemeri takmadan yolculuk yapmak ölüme davetiye çıkarmak ile eşdeğerdir. Emniyet kemeri bir kaza anında kilitlenerek içindeki kişiyi koltuğa sabitler. Bu sebeple kişinin aracın camından fırlamasına veya araç içindeki sert yüzeylere çarparak zarar görmesine engel olup hayat kurtarır.  Kazaların çoğundaki can kayıpları emniyet kemeri takmama sonucu oluşmaktadır. Üzülerek söylemeliyim ki bu kadar hayati öneme sahip bir kuralın cezası ülkemizde 2022 yılı itibarıyla 196 TL gibi çok küçük bir rakam.

D-) EMNİYET KEMERİ İLE İLGİLİ ÖNERİLER

1-Emniyet kemeri sadece şoför için değil herkes için kullanılması gereken bir aparattır.

2-Araçlardaki kemer uyarı ikazı yalancı tokalarla kandırılmamalıdır. Şehir içinde de olsa kemer takmak alışkanlık haline getirilmelidir.

3-Kazadan sonra kemer patlamışsa yenisiyle değiştirilmelidir. Belki sizin için sorun olmayabilir fakat aracı siz sattıktan sonra kullanan için sıkıntı yaratabilir.

4-Araç alırken emniyet kemeri kontrolü yapan ekspertizler tercih etmeliyiz. Aracı bu hususa dikkat ederek satın almalıyız.

5- Çocuklarda da gerekli aparatlarla birlikte emniyet kemeri kullanılmalıdır.

Herkese kazasız, sıkıntısız sağlıklı sürüşler diliyorum…