joystick vites nedir ?…Otomatik olsun manuel olsun her şanzıman tipinde vites konumunu seçtiğimiz bir vites topuzu vardır. Buna bağlı çubuk şeklinde vites kolu vardır. Bu tertibatta vites değişikliği yapmak istediğimizde vites kolunu belirlenmiş aralıklarda mekanik olarak değiştiririz. Değişim yaptığımız kolun çubuğu, şanzımana gerekli komutları mekanik bir şekilde verir. Yani aracı vitese biz takmış oluruz. Fakat “ Joystick Vites ” dediğimiz vites kolu, bu işlemi mekanik olarak değil elektronik olarak yapmaktadır. Joystick vites bir şanzıman tipi değildir. Sadece vites geçişini daha konforlu yapmamızı sağlayan elektronik düzenektir.
NASIL ÇALIŞIR?
Joystick viteste bir tuşla veya çok hafif ileri ittirme yöntemiyle elektronik bir komut vermiş oluruz. Vites değişiminin mekanik işlemini komutu alan şanzıman kendi kendine yapar. “Joystick Vites”i aslında bir uzaktan kumandaya benzetebiliriz. Uzaktan kumanda nasıl işlemi elektronik yollarla yapıyorsa Joystick vites de aynı mantıkla tasarlanmıştır. Bu tertibatı en çok BMW ve Peugeot modellerinde görmekteyiz.
Joystick vitesin çalışmasını daha net anlayabilmek için bazı araçlarda bulunan “elektonik park freni” örneğine de bakabiliriz. Eskiden beri varolan, elimizle yukarı çekerek çalışan el frenlerinin yerini günümüzde elektronik park freni almıştır. Klasik el frenleri işlevini mekanik olarak yaparken günümüzde yaygınlaşan elektronik park frenleri sadece bir tuşu hareket ettirerek aynı işlemi yapar. Yani el frenini biz çekmiş olmayız, sadece çekme komutunu tuşlamış oluruz. Aynı mantık joystick vites örneğinde de böyledir. Joystick viteste aracı biz vitese takmış olmuyoruz, vites değişimi için şanzımana sadece komut gönderiyoruz.
ORTAYA ÇIKIŞI
Joystick vites aynı ismi taşıyan, oyunlarda kullanılan joystick kollardan esinlenilerek tasarlanmıştır. 1996 yılında hayatımıza giren ve Playstation’ın bilinirliğini arttırarak popüler olmasını sağlayan joystick oyun kollarının çok fazla benimsenmiş olması da joystick vitesin ortaya çıkıp çok sevilmesinde önemli etkendir.
AVANTAJLARI
Joystick vitesin en büyük avantajları kullanıcıyı yormamak ve yapılması gereken işi daha konforlu yapmasını sağlamaktır.
Mekanik vites değişimi yaptığımız tertibatlarda –özellikle de manuel viteste- bazen vitese geçişlerde zorlanırız, tam geçiş sağlayamayız . Bazen de -özellikle acemi sürücüler- vites yollarını şaşırarak vitesi olması gereken konumların dışında kullanmak için zorlayabilirler. Bu gibi durumlar şanzımana büyük zararlar verir. Joystick vites tertibatında bu gibi durumlarla karşılaşmayacak oluşumuz onun bir diğer avantajlı tarafıdır.
DEZAVANTAJLARI
Joystick vitesin dezavantajı ise elektronik oluşu ve arıza yapmaya müsait oluşudur. Mekanik düzenekli her tertibatın daha kolay tamir imkanı vardır. Fakat elektronik düzenekler çoğaldıkça tamirat ve masraf riski de her zaman daha çok olacaktır. Ayrıca bazı kişiler mekanik kullanımlardan daha keyif alırlar. Mesela aramızda elektronik park freni yerine el frenini, hissiz elektronik direksiyon yerine daha mekanik direksiyonu sevenler olabilir.
Elektronik severler-Mekanik severler arasındaki tartışmaya yeni bir başlık daha atalım o halde: Sence Joystick vites mi? Mekanik vites mi?
