Trafikteki her aracın kimlik numarası mahiyetinde ve sadece o araca özel plakası vardır. Fakat bazı araçlardaki plakaların sembol ve zemin renkleri alıştığımız plaka şeklinden farklıdır. Farklı renkteki plakaların anlamları hep merak konusudur. Biz de bu yazımızda plakaların renkleri ve anlamları konusuna değineceğiz.
Bakalım farklı renklerdeki bu plakaların sahipleri kimlermiş, anlamları nelermiş. Buyrun en bilindik plakayla başlayalım.
Özel ve Ticari Araç Plakası
Trafikte en çok gördüğümüz plaka çeşididir. Normal vatandaşlara ve ticari amaçla kullanılan araçlara tahsis edilmiştir. Beyaz zemin üzerine siyah harf ve rakam kombinasyonundan oluşur. İlk iki rakam sahibinin ikamet ettiği ili temsil eder. Fakat şehirlerin plaka numaraları 1962 yılında belirlenmiş olduğu için bu yıldan önceki araçlarda direkt şehrin ismi yazmaktaydı.
Eskiden farklı şehirlerde farklı sayıda harf, rakam ve sembol sayısı olsa da 2018 yılının başı itibarıyla İstanbul’da harf rakam kombinasyonu tükendiği için daha önce kullanılmamış olan şehir kodu(2 rakam) + 3 harf + 3 rakam = toplam 8 sembol olacak şekle bürünmüştür. Tüm şehirlerde bu şekilde ilerlemektedir. Ayrıca bu plaka özel bir talep yoksa harf-rakam kombinasyonundaki sırayla verilir.
1996 yılında Avrupa Birliği ile yapılan gümrük birliği anlaşmasından sonra plakanın sol tarafına mavi şerit üzerine TR ifadesi eklenmiştir.
Ayrıca ülkemizde taksi plakalarının harf kısmı “T” ifadesiyle başlamaktadır.
Özel Numune Plaka
Ortasında harf grubunun bulunmadığı, mavi şerit üzerine istenilen yazının yazılabildiği plaka türüdür. Ayrıca vergi ödenerek sahip olunan bu plakanın farklı prosedürleri vardır. Bazı şirketler araçları için kullanmaktadırlar.
Geçici Plaka
Zemin sarı renktedir. Zemin renginden beyaz bir kuşak geçer. Semboller ise siyah karakterle yazılmıştır. Bu plaka geçici olduğu için karton malzemeyle basılmıştır. Yeni satılıp tescil işlemi bitmeyen araçlar için, araç üreticileri tarafından teste çıkarılan araçlar için veya diğer olağanüstü durumlar için kullanılmaktadır. A, B ve C olmak üzere 3 sınıfı vardır. A sınıfı 1yıl, B sınıfı 30 gün, C sınıfı ise 1-6 gün geçerlidir. Ayrıca geçici plakaların harfi tüm şehirlerde G’dir.
İş Makinesi Plakası
Bu plakalar harf içermez. Tamamı rakamlardan oluşur. İlk 2 rakam ilin kodunu, ikinci 2 rakam ilçe kodunu, sonraki 2 rakam tescil yılını, ayrıca son rakamlar da o yılın tescil sıra numarasını ifade eder.
Resmi Araç Plakaları
Siyah zemin üzerine beyaz karakterle yazılmış olan bu plakayı ancak devlet kurumları kullanabilir. Bu araçların sahipleri kişiler değil devlettir. Belediyeler, kurum müdürlükleri, bakanlıklar gibi devlet kurumlarına tahsis edilmişlerdir. Zaten bu plakaya sahip araçların yanlarında “Resmi hizmete mahsustur.” ifadesini görebilirsiniz.
İl Yönetimleri ve Rektörler
Beyaz zemin üzerine kırmızı yazıyla yazılan bu plakayı o şehirdeki kaymakam, emniyet müdürü vb il yönetim kurumlarının makam araçları ve ayrıca o şehirdeki rektör kullanır.
Polis ve Jandarma Plakaları
Mavi zemin üzerine beyaz yazılmış bu plakayı polis araçlarının yanı sıra jandarma asayiş araçları kullanmaktadır. Polis araçları o şehrin kodunun yanında A harfi kullanırken jandarma ise J harfini kullanır. Ayrıca sahil güvenlik araçları da aynı rengi kullanmakla birlikte plakasında SGH ifadesi taşır.
Geçici Konaklayan Yabancılara Ait Plaka
Bazı bölgelerde bolca gördüğümüz bu plaka çeşidi ülkemize geçici olarak gelen yabancılara tahsis edilmiştir. Normal plakadan tek farkı harf kodunun “MA” (Misafir Araç) oluşudur. Ayrıca Suriye vatandaşları için geçici verilen plakaların 3’lü harf kısmı “S” ile başlamaktadır. (Ör: 46 SAA 771)
Uluslararası Kuruluş Üyeleri Plakası
Başlıktan da anlaşılacağı üzere beyaz zemin üzerine mavi yazılı bu plakayı ülkemizde bulunan uluslar arası kuruluşların üyeleri kullanır.
Diplomatik Topluluklara Ait Plaka
Ülkemize akredite edilmiş yabancı diplomatların kullandığı bu plaka beyaz zemin üzerine yeşil yazıyla yazılır.
Konsolosluk Plakası
Bu plakaların renkleri ve anlamları şu şekilde: Yeşil zemin üzerine beyaz yazıyla yazılır. Ülkemizdeki konsolosluk araçları kullanmaktadır.
Gelgelelim kırmızı zemin üzerine altın renkli yazılan plaka çeşitlerine. Bakalım bu plakaların renkleri ve anlamları ne ifade ediyormuş…
Cumhurbaşkanı Araç Plakası
Cumhurbaşkanının aracında sadece cumhurbaşkanlığı forsu bulunur. Fakat araçta cumhurbaşkanı olmadığı taktirde veya konvoydaki diğer araçlarda CB 0001, CB 0002 gibi plakalı araçlar bulunur.
Kırmızı Plakalar
Kırmızı zemin üzerine altın rengi 4 haneli sayıyla yazılan bu özel plakalar devlet büyüklerine aittir. 0001 plaka meclis başkanına aittir. Ardından sırasıyla Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve Bakanlıklar gelecek şekilde sayı da protokol sırası uyarınca devam ederek ilerleyer. Ayrıca TBMM ile başlayan plakalar da TBMM üyelerine tahsis edilmiştir.
Valiler de kırmızı plaka kullananlar arasındadır. Plakanın ilk 2 rakamı görevli oldukları ili temsil eder.
Askeri Araç Plakaları
Genelde 6 haneli rakamlar bulunur. bunlardan ilk rakam bağlı bulunduğu komutanlığı temsil eder. Örneğin 7 ile başlayan araç Jandarma Komutanlığına aittir. Sonraki 2 rakam bulunduğu ilin plaka kodudur. Örneğin 734 ile başlayan araç İstanbul Jandarma Komutanlığına aittir. İlk rakamların hangi komutanlığa bağlı olduğu şu şekilde sıralanmıştır:
0 – Genelkurmay Başkanlığı
1 – 1.Ordu Komutanlığı
2 – 2.Ordu Komutanlığı
3 – 3.Ordu Komutanlığı
4 – 4.Ordu Komutanlığı
5 – Deniz Kuvvetleri Komutanlığı
6 – Hava Kuvvetleri Komutanlığı
8 – Jandarma Genel Komutanlığı’na ait araçlara aittir.
